BÀI TUYÊN TRUYỀN
VỀ PHÒNG TRÁNH TAI NẠN ĐUỐI NƯỚC CHO HỌC SINH
Kính thưa toàn thể các thầy cô và các em học sinh thân mến, như chúng ta đã biết hàng năm có rất nhiều tai nạn đuối nước xảy ra, cướp đi nhiều sinh mạng. Đặc biệt tỉ lệ tử vong do đuối nước ở lứa tuổi trẻ em là nhiều nhất. Thời gian gần đây đã xảy ra nhiều vụ đuối nước tập thể rất thương tâm: ngày 21/3/2019 8 học sinh trường TH và THCS Hữu Nghị thành phố Hòa Bình rủ nhau ra sông Đà tắm đã bị đuối nước tập thể 8 em đều tử vong,gần nhất ngày 7/4/2019 một số học sinh THCS huyện Thọ Xương ra sông Chu tắm gặp dòng nước xoáy cuốn 2 em mất tích… và còn rất nhiều, rất nhiều các vụ đối nước thương tâm khác đâu đó xung quanh chúng ta. Theo báo cáo toàn cầu của WHO tại Việt Nam mỗi năm có khoảng 6400 người tử vong do đuối nước trong đó mỗi ngày có khoảng 20 trẻ em bị đuối nước. Năm học đã sắp hết các em chuẩn bị bước vào kì nghỉ hè nên nguy cơ xảy ra tai nạn đuối nước là rất cao. Vậy đuối nước là gì, nguyên nhân dẫn đến đuối nước và cách phòng tránh ra sao? Thầy và các em sẽ cùng tìm hiểu.
I- Đuối nước là gì?
Đuối nước là tình trạng nước tràn vào đường hô hấp làm cho đường hô hấp bị tắc không trao đổi khí được( ngạt thở) dẫn tới các cơ quan bị thiếu ôxy. Hậu quả của việc gạt thở lâu có thể là tử vong (Chết đuối) hoặc không tử vong nhưng gây tổn hại nghiêm trọng cho hệ thần kinh
Vì vậy khi gặp trường hợp đuối nước cần xử trí khẩn trương, kiên trì, ngay tại chỗ để giải phóng đường hô hấp.
II- Nguyên nhân gây đuối nước:
- Nguyên nhân đuối nước hay xảy ra đối với trẻ nhỏ tuổ là chủ yếu do bản tính hiếu động, tò mò thích nghịch nước hoặc do sự bất cẩn của gia đình. Cho dù trẻ em không biết bơi hay biết bơi nhưng do sự chủ quan nên cũng không lường trước hết được sự nguy hiểm của tai nạn.
- Các trường hợp: ngạt nước, những người không biết bơi ngã xuống nước, hoặc trẻ em ngã cắm đầu vào chậu nước hay bồn tắm; ngất đột ngột khi vừa tiếp xúc với nước; lặn sâu dưới nước khi hết hơi không ngoi lên kịp bị ngạt; bơi quá mệt, cơ thể mất nhiệt do nước lạnh, bị chuột rút rồi ngất đi…
III- Khi gặp một trường hợp đuối nước cần sơ cứu như thế nào?
Khi gặp một trường hợp đuối nước chúng ta cần tiến hành các bước sơ cứu sau:
1. Đối với người lớn và trẻ lớn:
Khi thấy một người đang hốt hoảng trên mặt nước hãy nhanh chóng đưa cho họ bất cứ thứ gì có thể giúp họ bám vào và nổi lên được. Nếu chỉ có một mình và 2 tay không, nếu không phải là một nhân viên cấp cứu nhiều kinh nghiệm thì bơi ra cứu nạn nhân là điều rất mạo hiểm dù là một tay bơi giỏi vì trong cơn hoảng loạn cực độ, nạn nhân thường có khuynh hướng vùng vẫy, níu kéo rất chặt gây khó khăn cho người cấp cứu và có nguy cơ làm chết đuối luôn cả hai. Nên ném cho nạn nhân một phao nổi trước cho nạn nhân bám vào, sau đó mới cho nạn nhân bám vào người cứu hộ.
Tại nơi xảy ra tai nạn: cấp cứu ngay ở dưới nước, nắm tóc kéo đầu nạn nhân nhô lên khỏi mặt nước, tát mấy cái thật mạnh vào má nạn nhân để gây phản xạ hồi tỉnh và thở lại. Nhanh chóng quàng tay qua nách, hoặc kêu thêm người hỗ trợ đưa nạn nhân vào bờ. Cấp cứu tại chỗ là quan trọng nhất, quyết định sự sống còn của nạn nhân, nếu xử trí chậm, nạn nhân bị thiếu ôxy não rất khó cứu sống sau đó.
Khi đưa được nạn nhân lên bờ hay lên thuyền phải tiến hành ngay hô hấp nhân tạo, hà hơi thổi ngạt: khai thông đường hô hấp bằng cách đặt nạn nhân nằm ưỡn cổ nghiêng sang một bên, dùng gạc hay khăn vải móc đờm dãi, dị vật khỏi đường thở và miệng nạn nhân; dùng hai ngón tay cái và trỏ bịt mũi nạn nhân rồi thổi hơi trực tiếp vào miệng nạn nhân. Nếu ngừng tim phải ép tim ngoài lồng ngực. Dùng hai tay chồng lên nhau ép lên lồng ngực ngoài tim, tần số ép khoảng 20 lần/1 phút.
- Nếu có một người cấp cứu thì thổi ngạt 2 - 3 hơi lại ép tim ngoài lồng ngực 10 - 15 nhịp.Chỉ bỏ cuộc khi đã hô hấp nhân tạo và ép tim được khoảng 1 tiếng mà không thấy nạn nhân phục hồi.
2. Đối với trẻ nhỏ:
Khi gặp trẻ đuối nước người ta thường vác dốc ngược trẻ trên vai, động tác dốc ngược nạn nhân chỉ có tác dụng khai thông vùng họng và miệng.
- Đặt trẻ nằm ở chỗ khô ráo, thoáng khí. Nếu trẻ bất tỉnh, hãy kiểm tra xem có còn thở không bằng cách quan sát sự di động của lồng ngực. Nếu lồng ngực không di động tức là trẻ đã ngưng thở; thổi ngạt miệng qua miệng 2 cái chậm. Nếu sau đó trẻ vẫn chưa thở lại được hoặc còn tím tái và hôn mê thì xem như tim đã ngưng đập, cần ấn tim ngoài lồng ngực ngay. Ấn vào vùng nửa dưới xương ức theo cách như sau:
- Dùng 2 ngón tay cái (đối với trẻ dưới 1 tuổi) ấn ở vị trí giữa và dưới đường nối hai đầu vú 1 đốt ngón tay (tức khoảng bằng bề ngang một ngón tay).
- Dùng 1 bàn tay (đối với trẻ từ 1-8 tuổi) hoặc 2 bàn tay đặt chồng lên nhau (đối với trẻ hơn 8 tuổi và người lớn) ấn vào phía trên mỏm ức 2 đốt ngón tay.
- Cần lưu ý là vẫn phải tiếp tục thực hiện các động tác cấp cứu này trên đường chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế, cho đến khi tự thở lại được hoặc chắc chắn đã chết. - Việc cấp cứu này đôi khi phải mất hàng giờ hoặc lâu hơn. Nếu lồng ngực còn di động tức là trẻ còn tự thở được, hãy đặt trẻ nằm ở tư thế an toàn, nghĩa là nằm nghiêng một bên để nếu nôn ói thì chất nôn dễ dàng thoát ra ngoài và không trào ngược vào phổi, gây viêm phổi.
- Trường hợp nạn nhân đã ngừng thở, ngừng tim thì nhanh chóng dốc ngược đầu nạn nhân cho nước trong đường thở thoát ra hết; sau đó đặt nạn nhân trên mặt phẳng cứng, ngửa cổ nạn nhân ra sau, móc hết đàm nhớt, dị vật trong miệng nạn nhân ra, một tay đặt lên trán nạn nhân, bịt mũi nạn nhân bằng ngón trỏ và ngón cái, sau đó hít sâu, áp miệng người cấp cứu vào miệng nạn nhân thổi 2 hơi đầy; để lồng ngực tự xẹp và thổi tiếp lần thứ hai. Thực hiện cho đến khi nạn nhân thở được
* Những việc cần chú ý trong quá trình cấp cứu đuối nước:
- Không được chậm trễ trong cấp cứu người bị đuối nước
- Không nên cố tìm cách cho nước trong phổi nạn nhân chảy hết ra ngoài bằng cách xốc nước (vác nạn nhân chạy vòng vòng cho nước chảy ra) vì như thế sẽ bỏ lỡ thời gian vàng cho việc làm hồi sức cấp cứu tim phổi mà chỉ cần chậm trễ 4 phút thôi là não có nguy cơ bị chết rồi! Trong quá trình hồi sức cấp cứu tim phổi, nước trong phổi sẽ tự động thoát ra ngoài
- Khi làm xoa bóp tim ngoài lồng ngực, cần chú ý không quá mạnh bạo vì có thể làm gãy xương sườn nạn nhân, nhất là trẻ nhỏ.
IV- Những việc cần thực hiện để phòng, chống tai nạn đuối nước:
1. Đối với trẻ lớn và người lớn:
- Không nên nhảy xuống vùng nước mà không biết nơi đó nông hay sâu, có lối thoát khi gặp nguy hiểm hay không.
- Khi đi bơi nên đi chung với những người bơi giỏi và nên mang theo phao khi đi bơi và đi tàu thuyền.
- Không ăn no, không uống rượu trước khi xuống nước.
- Chỉ đi bơi ở các hồ bơi bảo đảm an toàn và có nhân viên cứu hộ giám sát.
2. Đối với trẻ nhỏ:
- Trẻ em khi bơi phải được người lớn giám sát thường xuyên
- Ở nhà có trẻ nhỏ tốt nhất không nên để những lu nước, thùng nước, nếu bắt buộc phải có (như vùng phải tích trữ nước ngọt để dùng) nên đậy thật chặt để trẻ em không mở nắp được.
- Nên cho trẻ tập bơi sớm (trên 4 tuổi).
- Tuyệt đối không được nhảy trực tiếp xuống nước cứu bạn khi bạn đang bị đuối nước( trừ trường hợp các em biết bơi thuần thục), nhanh chóng kêu gọi người lớn đến ứng cứu.
* Trên tay thầy là cuốn sách: "Hướng dẫn phòng tránh đuối nước" do nhà xuất bản giáo dục Việt Nam phát hành. Cuốn sách này trang bị cho các em các kĩ năng phòng tránh nguy cơ và tai nạn đuối nước.Cuốn sách gồm 3 phần
- Phần I: Đôi điều cần biết cung cấp cho các em những thông tin như những nơi trẻ em dễ bị đuối nước, nguyên nhân xảy ra và những khuyến cáo đối với học sinh
- Phần II: Hướng dẫn cách phòng tránh đuối nước cung cấp cho ta những tình huống phổ biến dễ xảy ra nguy cơ đuối nước và cung cấp cho các em kiến thức cứu đuối nước an toàn
- Phần III: hướng dẫn cách tập bơi
Thầy giáo mong rằng với những kiến thức mà thầy chia sẻ với các em cùng với cuốn tài liệu bổ ích này sẽ giúp các em có những hiểu biết cơ bản để bản thân các em biết cách phòng tránh đuối nước. Một lần nữa xin chân thành sự lắng nghe cộng tác của các thầy cô và các em!